തെരുവുനായ ഭീഷണി: കേരളം നേരിടുന്ന നിയമനിർമ്മാണപ്രതിസന്ധി

പൊതുസ്ഥലങ്ങളില്‍ അലഞ്ഞുതിരിയുന്ന തെരുവുനായ്ക്കൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മൃഗങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന കാര്യത്തിൽ, കഴിഞ്ഞദിവസം (നവംബർ 7) സുപ്രീംകോടതി ഒരു സുപ്രധാന ഉത്തരവ് പുറപ്പെടുവിച്ചിരുന്നു. 

വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ, ആശുപത്രികൾ, ബസ് സ്റ്റാൻഡുകൾ, റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനുകൾ, സ്‌പോർട്‌സ് കോംപ്ലക്സുകൾ തുടങ്ങിയ പൊതു സ്ഥലങ്ങളുടെ  പരിസരത്ത് അലഞ്ഞു തിരിയുന്ന  തെരുവുനായ്ക്കളെയും മറ്റു മൃഗങ്ങളെയും ഉടൻ പിടികൂടി ഷെൽട്ടറുകളിലേക്ക് നീക്കണമെന്നാണ്  ഉത്തരവ്. കൂടിവരുന്ന പേവിഷ മരണങ്ങൾക്ക് പരിഹാരം കാണാന്‍, ഏകീകൃതവും യുക്തിസഹവുമായ ഒരു സമീപനമുണ്ടാക്കുകയാണ് ഉത്തരവിന്‍റെ ലക്ഷ്യം. എന്നാൽ  ഇതോടൊപ്പം, തെരുവുനായ്ക്കളുടെ എണ്ണം കൂടുന്നത് തടയുന്നതിനായി അവയെ നിയന്ത്രിതമായി കൊന്നൊടുക്കൽ  (Controlled Culling) അനുവദിക്കുന്ന  നിയമത്തിന്റെ അഭാവം ഇന്ത്യ നേരിടുന്ന ഒരു വെല്ലുവിളിയാണ്. നിലവിലുള്ള മൃഗജനന നിയന്ത്രണ ചട്ടപ്രകാരം  (ABC Rules)  മൃഗങ്ങളെ കൊല്ലുന്നതിനു  നിരോധനമുണ്ട് . ഇത്, പൊതുറോഡുകളിലും മറ്റും അലഞ്ഞുതിരിയുന്ന മൃഗങ്ങളുടെ എണ്ണം ക്രമാതീതമായി വർധിക്കാൻ കാരണമാകുകയും പൊതുസുരക്ഷയ്ക്ക് നിരന്തരം ഭീഷണിയുയർത്തുകയും ചെയ്യുന്നുവെന്നാണ് ഒരു വാദം . നായ്ക്കളെ ഷെൽട്ടറുകളിൽ പാർപ്പിക്കണമെന്ന പുതിയ ഉത്തരവ്, കേരളത്തിന്റെ സാഹചര്യത്തിൽ പ്രായോഗികമല്ലെന്നുള്ള വാദവും  അതോടൊപ്പമുണ്ട്.  

കോടതിയുടെ നിരീക്ഷണങ്ങൾ 

ഇന്ത്യയിൽ മൃഗങ്ങളുടെ ആക്രമണം മൂലമുള്ള മരണങ്ങളിൽ, ഏറിയ പങ്കും പേവിഷബാധമൂലമാണെന്ന്   കോടതി  നിരീക്ഷിച്ചു. ലോകാരോഗ്യ സംഘടനയും (WHO) നാഷണൽ സെൻ്റർ ഫോർ ഡിസീസ് കൺട്രോളും (NCDC) നടത്തിയ ശാസ്ത്രീയ പഠനങ്ങളാണ് ഇതിനായി കോടതി ആശ്രയിച്ചത്. മനുഷ്യരിലെ  പേവിഷബാധ കേസുകളിൽ 90 ശതമാനത്തിലേറെയും, വളർത്തു നായ്ക്കളോ തെരുവുനായ്ക്കളോ കാരണമാണെന്ന് പറഞ്ഞ കോടതി, ഈ വിഷയത്തിൽ അധികാരികളുടെ അനാസ്ഥയുണ്ടായിട്ടുണ്ടെന്നും കുറ്റപ്പെടുത്തി.

 പ്രധാനമായും കുട്ടികൾ, പ്രായമായവർ, സാമ്പത്തികമായി പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്ന വിഭാഗങ്ങൾ എന്നിവരാണ് ഈ ഭീഷണി ഏറ്റവും കൂടുതൽ നേരിടുന്നതെന്നും കോടതി പറഞ്ഞു. ഇന്ത്യയിലെത്തുന്ന വിദേശ സഞ്ചാരികള്‍ പോലും തെരുവുനായ്ക്കളുടെ ആക്രമണത്തിനിരയായ സംഭവങ്ങൾ ഉദാഹരിച്ചുകൊണ്ട്, ഇത് ആഗോള തലത്തിൽ രാജ്യത്തിന്റെ പ്രതിച്ഛായയെ ബാധിക്കുന്ന ഒരു വിഷയമായി പരിണമിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നും കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു. 2023 ലെ മൃഗ ജനന നിയന്ത്രണ നിയമങ്ങൾ  രാജ്യത്ത് ഫലപ്രദമായി നടപ്പിലാക്കുന്നില്ലെന്നും കോടതി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. 

‘ഷെൽട്ടറുകൾ ഉറപ്പാക്കണ’മെന്ന പുതിയവിധി 

ഇതുവരെ, ഇന്ത്യയിലെ തെരുവുനായ പരിപാലനം എബിസി നിയമങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് നടന്നിരുന്നത്. അതുപ്രകാരം, പിടികൂടിയ നായ്ക്കളെ വന്ധ്യംകരിച്ച്, പ്രതിരോധ  കുത്തിവയ്പ്  നൽകി, (Capture-Sterilise-Vaccinate-Return – CSVR) അതത് പ്രദേശത്തേക്ക് തന്നെ തിരികെ വിടണമായിരുന്നു. എന്നാൽ, പുതിയ വിധിപ്രകാരം, പിടികൂടുന്ന കന്നുകാലികളെയും മറ്റ് തെരുവ് മൃഗങ്ങളെയും, കുത്തിവയ്പിനും  വന്ധ്യംകരണത്തിനും ശേഷം ഉചിതമായ ഷെൽട്ടറുകളിലോ അല്ലെങ്കിൽ ഗോശാലകളിലോ/കന്നുകാലിത്തൊഴുത്തുകളിലോ പാർപ്പിക്കണം. 1960 ലെ, പ്രിവൻഷൻ ഓഫ് ക്രൂവൽറ്റി ടു അനിമൽസ് ആക്റ്റ്, 2023 ലെ അനിമൽ ബർത്ത് കൺട്രോൾ ആക്ട് എന്നീ നിയമങ്ങൾ പ്രകാരം, ആവശ്യമായ ഭക്ഷണം, വെള്ളം, പരിചരണം എന്നിവയെല്ലാം ഉറപ്പുവരുത്തണമെന്നും കോടതി നിഷ്കർഷിക്കുന്നു.

 പൊതു സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് തെരുവുനായ്ക്കള്‍ കടക്കുന്നത് തടയാൻ, എട്ട് ആഴ്ചകൾക്കുള്ളിൽ ജില്ലാ ആശുപത്രികളും റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനുകളുമുൾപ്പടെയുള്ള ഇടങ്ങളിൽ സംരക്ഷണ വേലികൾ നിർമിക്കണമെന്നാണ് നിർദേശിച്ചിട്ടുള്ളത്. ഇതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം അതാത് സംസ്ഥാനത്തെ ചീഫ് സെക്രട്ടറിമാര്‍ക്കായിരിക്കും. ഷെൽട്ടറുകളും  എബിസി കേന്ദ്രങ്ങളും   കുറവാണെന്നിരിക്കെ, ലക്ഷക്കണക്കിന് നായ്ക്കളെ സ്ഥിരമായി എങ്ങനെ ഒരിടത്ത് പാർപ്പിക്കുമെന്ന ചോദ്യമാണ് തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പിനുമുന്നിലുള്ളത്. എട്ട് ആഴ്ചക്കുള്ളിൽ പരിശീലനം ലഭിച്ച നായ പിടുത്തക്കാരേയും, മൃഗഡോക്ടർമാരേയും  നിയോഗിക്കുന്നതും   പ്രായോഗികമല്ലെന്നാണ് തദ്ദേശ വകുപ്പിന്റെ പക്ഷം. ഇന്ത്യയിലുള്ള ദശലക്ഷക്കണക്കിന് തെരുവ് നായ്ക്കളെ ഉൾക്കൊള്ളാൻ ഇപ്പോഴുള്ള ഷെൽട്ടറുകള്‍ മതിയാകുമോയെന്നുമുള്ള ആശങ്ക മൃഗ സംരക്ഷണ സംഘടനകളും പങ്കുവയ്ക്കുന്നുണ്ട്. 

എബിസിയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ 

എബിസി കേന്ദ്രങ്ങളും ഷെല്‍റ്ററുകളുമടക്കം തെരുവുനായ പരിപാലനത്തിന്‍റെ എണ്‍പതു ശതമാനം ഉത്തരവാദിത്തവും തദ്ദേശവകുപ്പിനു തന്നെയാണ്. സംസ്ഥാനത്ത് വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന തെരുവുനായ്ക്കളുടെ എണ്ണം നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു പരിഹാരമായാണ്, ആനിമൽ വെൽഫെയർ ബോർഡ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (AWBI) യുടെ കീഴിൽ ആനിമൽ ബർത്ത് കൺട്രോൾ പ്രോഗ്രാം (എബിസി പ്രോഗ്രാം) ആരംഭിക്കുന്നത്. കേരളത്തിൽ, കുത്തിവയ്പും  വന്ധ്യംകരണവും നടക്കുന്ന 19 എബിസി സെന്ററുകളാണ് പ്രവർത്തിച്ചുവരുന്നത്. ഇതുവരെയുള്ള കണക്കുപ്രകാരം (സെപറ്റംബർ 2025) ഈ സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ മൊത്തം 53,401 നായ്ക്കള്‍ക്ക് പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ് നല്‍കിയിട്ടുണ്ട് . തിരുവനന്തപുരം കോർപ്പറേഷൻ പരിധിയിലാണ് ഏറ്റവും കൂടുതൽ നായ്ക്കള്‍ക്ക് കുത്തിവയ്പ് നല്‍കിയത് . മൊത്തം 9,736 നായ്ക്കളെയാണ് ഈ സാമ്പത്തിക വർഷം മാത്രം വന്ധ്യംകരിച്ചത് എന്നും തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പിന്റെ കണക്കുകളില്‍ നിന്ന് വ്യക്തമാണ് . എന്നാൽ, 2019-20 ലെ ലൈവ് സ്റ്റോക്ക് സെൻസസ് പ്രകാരം കേരളത്തിലുള്ളത് 2,89,986 തെരുവുനായ്ക്കളാണ്  (2020 നു ശേഷമുള്ള കണക്കുകള്‍ ലഭ്യമല്ല). ആ സെൻസസിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഇപ്പോൾ തെരുവുനായ്ക്കളുടെ എണ്ണം 9 ലക്ഷം എത്തിയെന്ന് മനോരമ ന്യൂസ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തിരുന്നു., അതായത് കേരളത്തിൽ ഇതിനകം കുത്തിവയ്‌പ്പെടുത്തതും വന്ധ്യംകരിച്ചതുമായ നായ്ക്കളുടെ എണ്ണം തീരെ കുറവാണ് എന്നുകാണാം. 

റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ട കേസുകൾ 

ഓരോ വർഷം കഴിയുമ്പോഴും സംസ്ഥാനത്ത് പേവിഷബാധ കൂടുന്നതായാണ് സർക്കാർ കണക്കുകള്‍ കാണിക്കുന്നത്. 2024 ഓഗസ്റ്റ് മുതൽ 2025 ജൂലൈ വരെയുള്ള കാലയളവിൽ, റാബിസ് വൈറസ് ബാധയിൽ വലിയ വർധനയുണ്ടായതായി തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പ് സ്പെഷ്യൽ സെക്രട്ടറി ടിവി അനുപമ, ഹൈക്കോടതിയില്‍ സമർപ്പിച്ച സത്യവാങ്മൂലത്തിൽ പറയുന്നു. 3.63 ലക്ഷം  നായ കടിയേറ്റ കേസുകൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തതായാണ് സര്‍ക്കാര്‍ ഹൈക്കോടതിയെ അറിയിച്ചത്. ഇതിൽ 99,323 കേസുകളിലും (32%) തെരുവുനായ്ക്കൾ ഉള്‍പ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് .

2025 ലെ ആദ്യ ഏഴ് മാസത്തിനുള്ളിൽ, 23 പേവിഷ മരണങ്ങളാണ് സംസ്ഥാനത്തുണ്ടായത്. അതിൽ,11 പേരും തെരുവുനായ്ക്കളുടെ കടിയേറ്റവരാണ്. കഴിഞ്ഞ വർഷം സംസ്ഥാനത്ത് പേവിഷബാധയേറ്റ് 22 പേരാണ് മരിച്ചതെന്ന് ആരോഗ്യവകുപ്പിലെ വിവരങ്ങൾ കാണിക്കുന്നു. 2023 ൽ പതിനേഴും 2022 ൽ പതിനഞ്ചും പേര്‍ തെരുവുനായ്ക്കളുടെ കടിയേറ്റ് റാബീസ് ബാധിച്ച് മരിച്ചു. 

പൊതുസ്ഥലങ്ങളിൽ നിന്ന് തെരുവുനായ്ക്കളെ പിടികൂടി പുനരധിവസിപ്പിക്കുന്നത്  അപ്രായോഗികമാണെന്ന്  തദ്ദേശ സ്വയം ഭരണ വകുപ്പ് മന്ത്രി എം.ബി രാജേഷ് ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. ഉയർന്ന ജനസാന്ദ്രതയുള്ള , കേരളത്തില്‍ ഷെൽട്ടറുകൾക്കുള്ള സ്ഥലം കണ്ടെത്തുക എന്നത് പ്രയാസകരമാണ്. കേരളത്തിൽ തന്നെ ചിലയിടങ്ങളിൽ എബിസി സെന്‍ററുകളും  മൃഗസംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങളും സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് പ്രാദേശികമായി  എതിര്‍പ്പുകളുണ്ടെന്നും അദ്ദേഹം ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഷെൽട്ടറുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് അനുയോജ്യമായ ഭൂമി കുറവാണെന്നും, കേരളത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ കൂടുതൽ പ്രായോഗിക നിർദ്ദേശങ്ങൾ ഉണ്ടാകണമെന്നും തദ്ദേശ ഭരണവകുപ്പ് ആവശ്യപ്പെടുന്നു.

ഉത്തരവിലെ അപ്രായോഗികതകൾ

അതിർത്തി ബോധമുള്ള (Territoriality) ജീവിയാണ് നായയെന്നതിനാൽ, അവ കൂട്ടമായി ജീവിക്കാറില്ല. അതിനാല്‍ തന്നെ എല്ലാ നായ്ക്കളെയും ഒരുമിച്ച് പാർപ്പിക്കുക എന്ന രീതി  പ്രായോഗികമല്ലെന്ന് തെരുവുനായ സംരക്ഷണത്തിനായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന ചില സംഘടനകൾ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു. നായ്ക്കൾക്കായി ചെറിയ സെല്ലുകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നത് കേരളത്തിലെ പരിമിതമായ ഭൂവിസ്തൃതിയിൽ നടപ്പാക്കാന്‍ പ്രയാസമാണെന്ന ആശങ്കയും അവര്‍ പങ്കുവയ്ക്കുന്നു.

സുപ്രീം കോടതിയുടെ ഉത്തരവ് സ്വാഗതാര്‍ഹമാണ്. പക്ഷെ അതിൽ ചില പ്രശ്നങ്ങൾ ഉണ്ട്, ഏറ്റവും പ്രധാനം തെരുവുനായ്ക്കളെ വാക്സിനേഷനും വന്ധ്യംകരണത്തിനും ശേഷം ഷെൽട്ടറുകളിൽ പാർപ്പിക്കുക എന്ന നിർദേശം തന്നെയാണ്.  “തെരുവിൽ അലഞ്ഞുതിരിയുന്നതോ ഉപേക്ഷിക്കപ്പെട്ടതോ ആയ മൃഗങ്ങളെ ദത്തെടുക്കുന്നതിനോ പുനരധിവാസത്തിനോ വേണ്ടി സംരക്ഷിക്കുന്ന സ്ഥലം” എന്നാണ് എബിസി നിയമത്തിന്റെ ചട്ടം 2 (ഡി) പ്രകാരം മൃഗ സംരക്ഷണ കേന്ദ്രങ്ങൾ അഥവാ ഷെൽട്ടറുകളുടെ നിർവചനം. അല്ലാതെ മൃഗങ്ങളെ സ്ഥിരമായി പാർപ്പിക്കുക എന്ന സങ്കല്‍പം തന്നെ അതിൽ ഇല്ല. രണ്ടാമതായി, ഇത്  എബിസി നിയമങ്ങളിലെ ചട്ടം 11(19) ന്‍റേയും  ലംഘനമാണ്.  റിട്ടയേഡ് .ഐ.എഫ്.എസ് ഉദ്യോഗസ്ഥനും മൃഗ ക്ഷേമ സംഘടനാ പ്രവർത്തകനുമായ  ബാലചന്ദ്രൻ പറയുന്നു. ഷെൽട്ടറുകൾ ഉടനെ സ്ഥാപിക്കണം എന്ന് പറയുന്നതിലെ അപ്രായോഗികതയും അദ്ദേഹം ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. 

നായ്ക്കളെ തെരുവുകളിൽ നിന്നും പൂർണമായും ഉന്മൂലനം ചെയ്യുക എന്നത്  പ്രായോഗികമല്ലെന്നും, അദ്ദേഹം പറയുന്നു. നിയന്ത്രിത വന്ധ്യംകരണത്തിനും വാക്സിനേഷനും ശേഷം, അവയെ തെരുവുകളിലേക്ക്  തന്നെ  തിരികെ വിടുന്നതാണ് അഭികാമ്യം. കൂടുതൽ മോണിറ്ററിങ് കമ്മിറ്റികൾ രൂപീകരിച്ചു തെരുവുനായ്ക്കളിൽ നിരീക്ഷണം ശക്തമാക്കണമെന്ന നിർദേശവും മുന്നോട്ടുവച്ചു.  

എന്താണ് നിയമതടസം?

ശാസ്ത്രീയവും നിയമപരവുമായ നിയന്ത്രിത വധമാണ്  സംസ്ഥാനത്തെ തെരുവുനായ്ക്കളുടെ വർധനതടയാനുള്ള ഫലപ്രദവും  ശാശ്വതവുമായ പരിഹാരമായി തദ്ദേശ സ്വയം ഭരണ വകുപ്പ് മുന്നോട്ടുവയ്ക്കുന്ന ആശയം. ഇതിനോടനുബന്ധിച്ച്, കഴിഞ്ഞ ജൂലായിൽ, രോഗബാധിതരായ തെരുവുനായ്ക്കളെ ദയാവധം നടത്താമെന്ന തീരുമാനം സർക്കാർ സ്വീകരിച്ചിരുന്നു. മൃഗസംരക്ഷണ – തദ്ദേശ വകുപ്പ് മന്ത്രിമാരുടെ യോഗത്തിലായിരുന്നു തീരുമാനം. 

കേന്ദ്രചട്ടങ്ങള്‍ പാലിച്ചുകൊണ്ട്, മൃഗരോഗവിദഗ്ദ്ധന്റെ സാക്ഷ്യപത്രത്തോടെ നടത്തുന്ന ദയാവധത്തിന് തദ്ദേശസ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്കാണ് അനുമതി കൊടുത്തിരുന്നത്. പിന്നീട്, Prevention of Cruelty to Animals നിയമത്തിലെ ചട്ടങ്ങൾ പ്രകാരം തെരുവുനായ്ക്കളെ ദയാവധം ചെയ്യാനുള്ള കേരള സർക്കാരിന്റെ തീരുമാനം കേരള ഹൈക്കോടതി തടയുകയാണുണ്ടായത്. ഇക്കാര്യത്തില്‍  ഫലപ്രദമായ നിയമനിർമ്മാണം നടത്താനുള്ള അധികാരം നിലവിൽ മൃഗസംരക്ഷണ വകുപ്പിനോ, തദ്ദേശ സ്വയംഭരണവകുപ്പിനോ ഇല്ല. 

എന്നാൽ, ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിയമ നിർമ്മാണത്തിനുള്ള നിർദേശങ്ങളൊന്നും സംസ്ഥാന നിയമ കമ്മീഷന്റെ മുൻപിൽ ഇതുവരെ വന്നിട്ടില്ലെന്ന്, സംസ്ഥാന നിയമ കമ്മീഷൻ വൈസ് ചെയർമാൻ കെ ശശിധരൻ നായർ ഒബിസി യോട് പറഞ്ഞു. ഈ വിഷയങ്ങൾ കൺകറന്റ് ലിസ്റ്റിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന, വൈൽഡ് ലൈഫ് ആക്ടുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണെന്നും സംസ്ഥാന സർക്കാരിന് മാത്രമായി ഇതിൽ ഒരു നയം രൂപീകരിക്കാൻ കഴിയില്ലെന്നുമാണ് അദ്ദേഹം പറയുന്നത്. യൂണിയൻ സർക്കാർ കൂടി ഇതിൽ തീരുമാനമെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്. മാത്രവുമല്ല,  നിയമനിര്‍മ്മാണത്തിനെതിരെയുള്ള ചില അശാസ്ത്രീയമായ പ്രതിഷേധങ്ങളാണ്   തടസ്സങ്ങളിലൊന്ന് എന്നും അദ്ദേഹം  കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു.

എല്ലാ ജില്ലകളിലും നിലവിൽ ഡോഗ് ഷെൽട്ടറുകൾ നിർമിക്കാൻ സ്ഥലം കണ്ടെത്തുന്നത് പ്രയാസകരമാണെന്ന് മൃഗ സംരക്ഷണ വകുപ്പ് മന്ത്രി ജെ. ചിഞ്ചുറാണിയും മാധ്യമങ്ങളോട് പറഞ്ഞു. ബദൽ മാർഗമായി, കേരളത്തിലെ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പ് 152 ബ്ലോക്കുകളിലായി മൊബൈൽ പോർട്ടബിൾ അനിമൽ ബർത്ത് കൺട്രോൾ കേന്ദ്രങ്ങൾ ആരംഭിക്കുമെന്ന് കഴിഞ്ഞ ജൂലൈയിൽ അറിയിച്ചിരുന്നു. 

പൊതുജനങ്ങളുടെ സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കലാണ് ഉത്തരവിലൂടെ സുപ്രീംകോടതി ലക്ഷ്യമിടുന്നതെങ്കിലും, കേരളം ഉൾപ്പെടെയുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കു മുന്നില്‍ ഉത്തരവിലെ നിർദേശങ്ങളെല്ലാം പാലിക്കുന്നതില്‍ നിരവധി പ്രായോഗിക വെല്ലുവിളികളാണുള്ളത്.